In Nederland komen verschillende varianten van de berenklauw voor. Zijn ze allemaal schadelijk? Hoe herkent u ze? En vooral: wat moet u doen als u ermee in aanraking komt?
De meest voorkomende variant van de berenklauw in Nederland is de Gewone berenklauw, tevens de minst schadelijke van allemaal. Gevaarlijker zijn de Reuzenberenklauw en Sosnowsky's berenklauw. Als we het hebben over dé berenklauw, dan wordt meestal een van de laatste twee genoemd, omdat vooral deze soorten vervelende gevolgen hebben als u ermee in aanraking komt.
Overeenkomsten en verschillen
De berenklauw komt veel voor langs dijken, wegen, in graslanden en op ruig terrein. De planten zijn ruw behaard en hebben een kantige, gegroefde steel. Hieraan bevinden zich gevinde en geveerde bladeren. Alle varianten van de plant vallen gelukkig goed op door de bloemenschermen, die uit tientallen kleinere schermen kunnen bestaan. De buitenste bloemen van elk bloemenscherm hebben twee of drie grotere kroonbladeren. Maar er zijn ook verschillen tussen de varianten.
Gewone berenklauw
De Gewone berenklauw wordt ongeveer 90 tot 150 centimeter groot. De bladeren van deze variant zijn handvormig, enkelvoudig geveerd en hebben gelobde randen.
Wat gebeurt er na aanraking
Bij aanraking met de Gewone berenklauw kunnen de haartjes van de plant voor jeuk en irritatie zorgen, zeker als de plek blootgesteld wordt aan zonlicht. In extremere gevallen ontstaan lichte brandblaren. De eerste tekenen verschijnen vaak pas na 24 uur, wat het lastig kan maken om te weten dat u in aanraking bent geweest met de plant.
Reuzenberenklauw
De Reuzenberenklauw lijkt veel op de Gewone berenklauw, maar is veel groter. Deze variant kan tot vier meter hoog worden. De stengels van de Reuzenberenklauw hebben rode vlekken, waarmee ze zich onderscheiden van de Gewone berenklauw.
Brandblaren en blindheid bij contact met ogen
De beruchte berenklauwen – vooral de Reuzenberenklauw – veroorzaken veel meer last dan de Gewone berenklauw. De Reuzenberenklauw heeft zeer stijve haren op de stengel. Deze kunnen de huid verwonden en breken daarbij af, waarbij sap vrijkomt. Dit sap kan bij blootstelling aan zonlicht voor jeuk, grote blaren en zelfs voedselvergiftiging zorgen. De blaren ontstaan vooral doordat de huid extreem gevoelig wordt voor zonlicht en daardoor kan verbranden. Bij aanraking met de ogen kan zelfs permanente blindheid ontstaan.
Sosnowsky’s berenklauw
Tot enkele jaren geleden kwam deze soort überhaupt niet voor in ons land, maar tegenwoordig wordt deze variant steeds meer gezien. Sosnowsky’s berenklauw kan tussen de drie en vijf meter hoog worden en de steel kan een omtrek van wel 12 centimeter bereiken. Behalve het nog grotere formaat verschilt Sosnowsky’s berenklauw nauwelijks van de Reuzenberenklauw.
Bij contact met de berenklauw voelt uw huid geïrriteerd, er ontstaan rode blaren en u krijgt last van jeuk. De blaren kunnen lijken op ernstige brandwonden. Op deze plek kunnen littekens ontstaan en de huid kan bruin gaan verkleuren.
Nadat u in contact bent gekomen met de berenklauw, is het zaak om meteen de huid te wassen met lauw water en eventueel zeep. Als de berenklauw in de ogen terecht is gekomen, moet u ze met veel water (oogspoelfles) uitspoelen. Daarnaast is het van belang dat u zo min mogelijk aan zonlicht op de aangedane huid wordt blootgesteld. Het UV-licht geeft een grote kans op blaren. Als er blaren ontstaan, moeten deze worden behandeld als een brandwond. Het is dan van belang de blaren te spoelen met lauw water en af te dekken met een niet-verklevend wondkompres.
Let op: Bij uitgebreid contact met de berenklauw of grote blaarvorming dient u contact op te nemen met de huisarts.
Verwijderen van de berenklauw op het tracé
Dienen de berenklauwen op het tracé verwijderd te worden? Stem dit af met de grondeigenaar (particulier, gemeente etc.) Dien een 'verwijder' verzoek in.
Verwijderen wij zelf de berenklauw? Doe dit dan vooral machinaal en vermijd fysiek contact.
Bij het 'breken' van de berenklauw komt vocht/sap vrij. Deze vocht/sap blijft achter in de omgeving/bodem. Het is daarom van groot belang dat je de werkzaamheden voortzet met lichaam bedekkende werkkleding. Vermijd contact met mond en ogen en spoel je handen en hulpmiddelen grondig.
Schakel de gemeente in
Ziet u op gemeentegrond berenklauwen staan? Probeer deze vooral niet zelf te verwijderen, maar laat de gemeente weten waar ze staan en om welke soort het gaat. Zij zal dan – indien nodig – gepaste maatregelen nemen.
Blaren behandelen als brandwonden
Bij het ontstaan van blaren dienen deze als brandwonden behandeld te worden. Raadpleeg altijd je huisarts na contact met de berenklauw. Spoelen en koelen is van groot belang.
Scan de volgende code met de app om deze toolbox te bekijken.