Buiten werken tijdens onweer

In onze bedrijfstak werken we regelmatig buiten. Een vuistregel die men veelal volgt is de 10 seconden regel. Tel de seconden tussen flits en donder. Zodra er minder dan 10 seconden tussen de bliksemflits en het geluid van de donder zit, is het zaak te gaan schuilen. Het onweer is dan op enige kilometers genaderd. Wanneer er vijftien minuten geen bliksemflitsen gezien zijn, kan het werk weer hervat worden. Een aantal belangrijke aspecten moet daarbij in het achterhoofd gehouden worden:

• De plaats en het moment van een blikseminslag zijn nooit precies te bepalen.
  
• Houd rekening met de tijd die nodig is om jezelf in veiligheid te brengen.
• Blijf uit de buurt van hekken, bouwliften, steigers, lichtmasten en andere voorwerpen van metaal.
• Als je bent overvallen in het veld: ga gehurkt zitten, blijf op voldoende afstand van elkaar (liefst in een greppel) en blijf uit de buurt van bomen.
• Ga schuilen in een stalen container of anders in de keet en sluit ramen en deuren. Verblijf tijdens onweer niet in een las-/straaltent
  
• Tijdens onweer zit je binnen veiliger dan buiten.
• Is er geen keet of stalen container aanwezig, ga dan in een auto zitten daar is het veiliger (zie volgende pagina). Houd wel ramen, deuren en dak gesloten.
• Wacht tot de onweersbui overgetrokken is.

Bescherm uzelf bij voorkeur in een  Kooi van Faraday

Een kooi van Faraday is een constructie van elektrisch geleidend materiaal, bijvoorbeeld een stalen container.

Is een auto ook een “kooi van Faraday?

De autoruiten zorgen ervoor dat elektrische en magnetische velden nog steeds kunnen binnendringen. Maar het dak is van metaal en via de stijlen en rest van de auto wordt de stroom vaak veilig naar de grond geleid. Dus een auto is strikt genomen geen kooi van Faraday, maar wel een goede stroomgeleider.”

Bespaar jezelf blikschade

De veel gestelde vraag, “Moet ik na blikseminslag op mijn auto tegen een paaltje rijden voor de ontlading?”.

Die blikschade kun je je besparen, want het is nonsens. Ja, oké: het klopt dat rubber slecht geleidt, en dat het daarom een prima idee is om rubberzolen te dragen wanneer je thuis een lamp verwisselt. Maar in de wereld van dondergoden en bliksemschichten ligt het anders. De krachten daar zijn zo immens dat huis-, tuin- en keukenvuistregels niet meer gelden.

Elektronenverhuizing

Lucht geleidt net als rubber zeer slecht, maar toch hindert dat bliksem nauwelijks. Het spanningsveld tussen een donderwolk en de aarde is daarvoor gewoon te groot: de ontelbare elektronen die zich onderaan de wolk ophopen, moeten érgens heen. En gaan zullen ze.

Die elektronenverhuizing vindt met zoveel geweld plaats dat bliksem, eenmaal op gang, zich niets aantrekt van autobanden. Wetenschappers kennen namelijk uit laboratoriumexperimenten precies de energie waarbij de lucht ‘breekt’ en bliksem ontstaat: om die paar kilometer tussen wolk en aarde te overbruggen, kijk je tegen dik honderd miljoen volt aan, en honderdduizenden ampères. Brute kracht die overal doorheen brandt, benadrukt het Amerikaanse KNMI. Met een beetje geluk verlaat de bliksem het autochassis gewoon weer via de lucht de aarde in.